Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL

Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego należy do najczęstszych uszkodzeń pourazowych w stawie kolanowym. Ponad 90% urazów więzadeł krzyżowych, do których dochodzi najczęściej w wyniku nagłego przeprostu i rotacji wewnętrznej uda, dotyczy właśnie więzadła krzyżowego przedniego. Według aktualnych statystyk w samych Stanach Zjednoczonych rocznie przybywa około 300 tys. osób doświadczonych tym problemem, co motywuje świat medycyny i rehabilitacji do rozwoju coraz bardziej nowoczesnych i szybkich metod rekonstrukcji i rehabilitacji pooperacyjnej.

Konsekwencje urazu ACL

Uraz ACL może się zdarzyć każdemu. Dotyczy jednak głównie ludzi młodych, uprawiających sporty tj.: koszykówka, siatkówka, piłka nożna, taniec lub jazda na nartach. Kontuzja zawsze przychodzi w złym momencie i pomimo często wielkiego wkładu w przygotowanie motoryczne do danej dyscypliny – jak ma to miejsce w sporcie na poziomie profesjonalnym – zdarza się ona nawet najsilniejszym zawodnikom. Czas biegnie, metody pracy się zmieniają, jednak jedna rzecz jest stała. Uraz, wyłączający staw z ruchu na jakiś czas, zawsze wiąże się z zanikami mięśni, utratą mobilności oraz z potrzebą przebycia długotrwałego procesu rehabilitacji. Jeśli dochodzi do tego zabieg chirurgiczny – pomimo “naprawionego” stawu, utrata masy i siły mięśni jest nieunikniona. W przypadku ACL badania wykazują bardzo szybki spadek przekroju poprzecznego mięśnia czworogłowego uda, a zwłaszcza głowy przyśrodkowej, która zanika w najszybszym tempie. Według źródeł – nawet jeśli rehabilitacja po rekonstrukcji ACL była intensywna – deficyty w przekroju poprzecznym i sile mięśni po urazie stawu kolanowego mogą towarzyszyć pacjentom więcej niż 6 miesięcy. Doświadczenie i chęć przyspieszenia procesu powrotu do zdrowia skłania do wielu poszukiwań i odkryć. Jednym z nich jest trening okluzyjny BFR (blood flow restriction training), polegający na czasowym ograniczeniu przepływu krwi w trenowanej grupie mięśniowej.

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL – nowoczesne podejście

Stara szkoła treningu siłowego i rehabilitacji zakładała, że w celu budowy masy mięśniowej i siły, potrzeba dużego obciążenia i morderczego treningu. Nowe doniesienia naukowe sugerują stosowanie dużo mniejszych ciężarów i zwiększenie objętości treningowej. Oba podejścia są efektowne w przypadku osoby zdrowej. W przypadku osoby po przebytym urazie dochodzi faktor ochrony stawu przed urazem w czasie rehabilitacji, co zdecydowanie ją wydłuża i zmusza do powolnego, stopniowego budowania objętości i intensywności treningowej.

Pogodzenie tych światów wydawało się niemożliwe. Badania nad skutecznością treningu okluzyjnego przyniosły jednak nadzieję. Wykazano, że trening w warunkach zmniejszonego przepływu krwi wykonywany z małą intensywnością i niewielkim obciążeniem może przynosić podobne rezultaty do intensywnych metod treningowych typu HIIT. Dodatkowo, fakt stosowania mniejszego obciążenia kończyny, pozwala na spokojne i kontrolowane wykonywanie ćwiczeń, co zdecydowanie zmniejsza ryzyko urazu i odczuwanie bólu podczas rehabilitacji. Ćwiczenia rehabilitacyjne stają się zatem przyjemne i bardzo efektywne.

Jednym z kluczowych czynników, umożliwiających powrót do aktywności fizycznej jest współczynnik LSI (limb symmetry index), który ocenia różnicę siły pomiędzy kończynami dolnymi. W skrócie – im mniejsza różnica pomiędzy nogą operowaną a tą zdrową – tym mniejsze ryzyko urazu drugiej nogi po powrocie do sportu. Wynik 90% sugeruje dopuszczenie do sportu, każdy 1% poniżej zwiększa ryzyko kontuzji o 3%! Idąc tym tropem – kiedy noga po urazie będzie silna tylko w 80% tak jak druga – ryzyko urazu w ciągu następnych miesięcy zwiększa się aż do 30%!!! Trening BFR zwiększa możliwości szybkiego budowania siły i przekroju poprzecznego mięśni, przez co rehabilitacja po rekonstrukcji ACL przynosi oczekiwane postępy.

Nie tylko siła

Oczywistą sprawą jest, że nie tylko trening siłowy jest elementem skutecznej rehabilitacji po rekonstrukcji ACL. Równo ważny jest trening propriocepcji, plyometryczny oraz funkcjonalny. Jednak nie ma możliwości postępu rehabilitacji bez zbudowania siłowych podstaw do sprawności fizycznej. Dlatego trening BFR może być skuteczną, szybką i bezpieczną metodą budowania siły i masy mięśniowej w przypadku atrofii mięśni, która zawsze towarzyszy urazom ortopedycznym. Urządzenia takie jak MAD-UP PRO pozwolą na przeprowadzanie bezpiecznych, kontrolowanych sesji treningowych i zmaksymalizowanie efektywności rehabilitacji.

Bibliografia:

1. Barber-Westin, Sue, and Frank R. Noyes. “Blood Flow–Restricted Training for Lower Extremity Muscle Weakness Due to Knee Pathology: A Systematic Review.” Sports Health: A Multidisciplinary Approach, vol. 11, no. 1, 2018, pp. 69–83., doi:10.1177/1941738118811337.
2. Hughes, Luke, et al. “Blood Flow Restriction Training in Clinical Musculoskeletal Rehabilitation: a Systematic Review and Meta-Analysis.” British Journal of Sports Medicine, vol. 51, no. 13, 2017, pp. 1003–1011., doi:10.1136/bjsports-2016-097071.
3. Kilgas, Matthew A., et al. “Exercise with Blood Flow Restriction to Improve Quadriceps Function Long After ACL Reconstruction.” International Journal of Sports Medicine, vol. 40, no. 10, 2019, pp. 650–656., doi:10.1055/a-0961-1434.
4. Kuenze, Christopher M., et al. “Quadriceps Function Relates to Muscle Size Following ACL Reconstruction.” Journal of Orthopaedic Research, vol. 34, no. 9, 2016, pp. 1656–1662., doi:10.1002/jor.23166.
5. Ohta, Haruyasu, et al. “Low-Load Resistance Muscular Training with Moderate Restriction of Blood Flow after Anterior Cruciate Ligament Reconstruction.” Acta Orthopaedica Scandinavica, vol. 74, no. 1, 2003, pp. 62–68., doi:10.1080/00016470310013680.
6. Yang, Jae-Ho, et al. “The Effects of Anterior Cruciate Ligament Reconstruction on Individual Quadriceps Muscle Thickness and Circulating Biomarkers.” International Journal of Environmental Research and Public Health, vol. 16, no. 24, 2019, p. 4895., doi:10.3390/ijerph16244895.