Konflikt udowo panewkowy

FAI – konflikt panewkowo-udowy – objawy i leczenie problemu ze stawem biodrowym

19473

Konflikt panewkowo – udowy (FAI – femoroacetabular impingement) jest spowodowany zaburzeniem rozwojowym stawu biodrowego i powoduje nieprawidłową jego pracę. Można je określić jako stan nieprawidłowego kontaktu panewki stawu biodrowego z głową kości udowej. Nieleczony może prowadzić do bolesnych objawów i szybszych zmian zwyrodnieniowych, które często pojawiają się już u młodych osób.

Czym jest staw biodrowy? Krótko o anatomii 

Staw biodrowy jest stawem kulistym, utworzonym przez głowę kości udowej i panewkę stawu biodrowego. Otoczony jest siecią potężnych więzadeł oraz posiada obrąbek stawowy. Wszystkie te struktury zapewniają mu niesamowitą stabilność i w połączeniu z potężnymi mięśniami miednicy pozwalają na przyjmowanie dużych obciążeń. Niestety, ze względu na swoje strategiczne położenie i odpowiedzialną rolę, często jest narażony na urazy i zmiany przeciążeniowe, których prawidłowe zdiagnozowanie może być nie lada wyzwaniem.

Jak powstaje konflikt panewkowo-udowy?

Istnieje wiele zmian funkcjonalnych, strukturalnych a nawet o podłożu narządowym, które mogą mieć istotny wpływ na funkcjonowanie biodra. Jedna z nich jest jednak bardzo charakterystyczna i daje objawy, które naprowadzają nas na rozwiązanie i dalsze leczenie. FAI – czyli konflikt panewkowo-udowy jest rodzajem dysfunkcji, która powstaje w wyniku nadbudowy kostnej po stronie panewki biodra i/lub głowy kości udowej. Występują dwa rodzaje tego schorzenia, które można opisać w następujący sposób:

  • CAM – zmiana w budowie anatomicznej głowy kości udowej, która traci możliwość swobodnego obracania się w panewce stawu.
  • PINCER – nadbudowa panewki stawowej wpływającej na regularne niszczenie obrąbka stawowego.

TYP CAI

Typ CAM – wyraźna nadbudowa kostna w obrębie głowy kości udowej

TYP PINCER

Typ PINCER – wykazujący nadbudowę panewki stawowej

Należy tu podkreślić, że najczęściej mamy do czynienia z mieszanym konfliktem obu typów. Według różnych źródeł, proces powstawania tego typu zmian jest opisywany na wiele sposobów. Etiologia tego problemu jest zatem rozpatrywana szeroko, ale można wyróżnić szczególne czynniki ryzyka, którymi są:

  • ekspozycja dziecka na duże obciążenia obejmujące ruchy zgięciowo – rotacyjne, często ponad fizjologiczną siłę i zakres ruchomości. Jest to np. uprawianie sportów tj.: hokej, koszykówka, piłka nożna),
  • dysplazja stawu biodrowego we wczesnym dzieciństwie,
  • młodzieńcze złuszczenie kości udowej,
  • horoba Perthesa.

Objawy konfliktu udowo-panewkowego

Objawy konfliktu udowo – panewkowego nie są od razu ostre. Mają raczej charakter przewlekły i długo rozwijający się. Początkowo pacjenci skarżą się na sztywność i ból w obrębie pośladka i pachwiny. Ze względu na niespecyficzne objawy na początku trudno jest precyzyjnie zdiagnozować to schorzenie. Charakterystyczne objawy dochodzą nieco później i mogą obejmować:

  • Oprócz bólu biodra – ból kręgosłupa L/S
  • Ból roznoszący się do uda i kolana
  • Ograniczenie ruchomości stawu biodrowego
  • Słyszalne “klikanie” i “strzelanie” w stawie biodrowym – zwłaszcza przy próbie wyprostowania nogi z maksymalnego zgięcia biodra.

Badanie stawu biodrowego powinno obejmować zarówno badanie funkcjonalne wykonywane w gabinecie fizjoterapeuty/lekarza oraz diagnostykę obrazową, która pozwoli na upewnienie się co do przyczyny dolegliwości pacjenta. W badaniu funkcji kończyny dolnej należy zwrócić szczególną uwagę na zakres ruchomości oraz dolegliwości powiązane z bólem. Przyczyną bólu pachwiny oprócz zmian strukturalnych mogą być inne schorzenia o podłożu internistycznym lub nawet nowotworowym lub martwiczym.

Szeroki wachlarz metod leczniczych

Leczenie FAI powinno opierać się o współpracę pomiędzy fizjoterapeutą, pacjentem oraz lekarzem ortopedą. Początkowo zaleca się wprowadzenie wyłącznie leczenia zachowawczego, które przynosi bardzo dobre rezultaty. Szczególnie efektywna jest terapia manualna, która potrafi przynieść ulgę w bólu oraz usprawnić staw biodrowy. Terapia powinna być oparta o:

  • Techniki mobilizacji stawu biodrowego oraz kręgosłupa lędźwiowego
  • Techniki tkanek miękkich tj. techniki Jonesa, lub terapia powięziowa w celu redukcji wzmożonego napięcia mięśniowego (zwłaszcza grup pośladkowych, przywodzicieli i mięśnia czworogłowego)
  • Suche igłowanie punktów spustowych prowokujących objawy bólowe pacjenta
  • Techniki energizacji mięśniowej (PiR)

Ważnym aspektem rehabilitacji są ćwiczenia ruchowe mające na celu wyrównanie balansu mięśniowego w obrębie kończyn dolnych, grzbietu i miednicy. Szczególnie ważna jest kontrola mięśni pośladkowych i stabilizacja centralna. Trening nie powinien się zatem skupiać wyłącznie na budowaniu siły i wytrzymałości mięśni, ale przede wszystkim na ćwiczeniach propriocepcji w celu odbudowy kontroli mięśniowej.

W szczególnych przypadkach, które nie reagują na leczenie zachowawcze przez co najmniej 6 miesięcy wykonuje się leczenie artroskopowe. Obejmuje ono zazwyczaj acetabuloplastykę lub plastykę głowy kości udowej w celu odbudowy kształtu stawu biodrowego. Należy wziąć pod uwagę, że każdy zabieg może nieść za sobą duże ryzyko powikłań, które mogą być zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjenta. To np. neuropraksje, zakrzepica żył głębokich, uwięźnięcia nerwów, niestabilność stawu biodrowego, tendinopatia mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Możliwe jest także zastosowanie iniekcji dostawowych z kwasu hialuronowego lub kortykosteroidów w celu redukcji bólu.
Zaniedbany i nieleczony konflikt panewkowo-udowy może prowadzić do powstawania szybkich zmian zwyrodnieniowych i konieczności wczesnego wykonania endoprotezoplastyki stawu biodrowego.

Bibliografia:

1. Riley, Geoffrey M et al. “MRI of the hip for the evaluation of femoroacetabular impingement; past, present, and future.” Journal of magnetic resonance imaging : JMRI vol. 41,3 (2015): 558-72. doi:10.1002/jmri.24725
2. Bech, Niels Hendrik, and Daniel Haverkamp. “Impingement around the hip: beyond cam and pincer.” EFORT open reviews vol. 3,2 30-38. 21 Feb. 2018, doi:10.1302/2058-5241.3.160068
3. Harris-Hayes, Marcie, and Nathaniel K Royer. “Relationship of acetabular dysplasia and femoroacetabular impingement to hip osteoarthritis: a focused review.” PM & R : the journal of injury, function, and rehabilitation vol. 3,11 (2011): 1055-1067.e1. doi:10.1016/j.pmrj.2011.08.533
4. Lischuk, Andrew W et al. “Imaging of sports-related hip and groin injuries.” Sports health vol. 2,3 (2010): 252-61. doi:10.1177/1941738110366699

Jak bardzo podobał Ci się ten wpis?

Kliknij na gwiazdkę aby ocenić

Średnia ocena 4.9 / 5. Liczba głosów: 17

Brak głosów. Oceń jako pierwszy!

Publikowane w niniejszym portalu treści o charakterze medycznym mają cel wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Nie mogą w jakikolwiek sposób zastąpić wizyty u lekarza, lekarskiej porady, zaleceń lekarza, czy też postawionej przez lekarza diagnozy.

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Jakub Seremak D.O.

Magister fizjoterapii, osteopata. Specjalizuję się w rehabilitacji sportowej, ortopedycznej oraz nowoczesnych metodach usprawniania organizmu. Interesuję się także fizjologią, która jest podstawą do zrozumienia problemów pacjenta. W wolnym czasie uprawiam sport, słucham rocka i gram na basie.

Wspomagaj się wiedzą innych, bądź na bieżąco!
Dołącz do Facebookowej grupy "Pogadajmy o fizjoterapii"


2 komentarze do “FAI – konflikt panewkowo-udowy – objawy i leczenie problemu ze stawem biodrowym”

  1. Ja si męczę ze swoim biodrem już 6 lat ale się nie poddaję. Codziennie robię 15km rowerem do tego ćwiczenia w domu wzmacniające mięśnie wokół stawu. Jakoś jeszcze funkcjonuję 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *