Urazy mięśni kulszowo-goleniowych

Urazy mięśni kulszowo-goleniowych

Anatomia

Do grupy tylnej mięśni uda zaliczamy mięsień dwugłowy uda, mięsień półścięgnisty i półbłoniasty. Są to mięśnie działające w obrębie dwóch stawów (wyprost w stawie biodrowym, zgięcie w stawie kolanowym), z wyjątkiem głowy długiej mięśnia dwugłowego. Swój przyczep początkowy mają na guzie kulszowym a końcowy w okolicy głowy kości strzałkowej i na kłykciu przyśrodkowym kości piszczelowej. Mięśnie charakteryzują się przewagą ilości włókien szybkokurczliwych.

Epidemiologia

Urazy w obrębie mięśni kulszowo-goleniowych w zdecydowanej przewadze dotyczą zawodników uprawiających sporty, w których występują nagłe zwroty, sprinty oraz kopnięcia. Statystycznie jest to najczęściej występujący uraz w piłce nożnej oraz biegaczy sprinterów powodując najdłuższe sumy czasu absencji na treningach i zawodach. Jest to również uraz, który ma największą tendencję do nawracania, co jest spowodowane skracaniem okresu rekonwalescencji przez zawodników oraz niedokończeniu procesu rehabilitacji.

Biomechanika urazu

Uraz dotyczy najczęściej mięśnia dwugłowego uda w miejscu przejścia mięśniowo-ścięgnistego. Kontuzja ma najczęściej charakter bezkontaktowy i pojawia się podczas springu, bądź nagłego zahamowania.

Podczas biegu z maksymalną prędkością mięśnie kulszowo-goleniowe charakteryzuje największy stopień aktywacji w podfazie hamowania. Prowadzą wtedy pracę ekscentryczną, hamując wyprost w stawie kolanowym. W fazie podparcia zaczynają pracę koncentryczną prostują staw biodrowy. Kontuzja najczęściej występuje w końcowej części fazy przenoszenia w momencie, gdy mięśnie są maksymalnie pobudzone i rozciągnięte.  

Czynniki predysponujące

Można wyróżnić czynniki zewnętrzne (niemodyfikowalne) i wewnętrzne (modyfikowalne). Wysokimi czynnikami ryzyka są: nieodpowiednia rozgrzewka, dysbalans siły mięśniowej, przemęczenie, zbyt mała elastyczność mięśni, osłabienie siły mięśniowej, wcześniejsze urazy, niedokończony lub nieodpowiednio przeprowadzony proces rehabilitacji poprzedniego urazu, zbyt szybki powrót do aktywności fizycznej.

Badanie urazów mięśni kulszowo-goleniowych:

Uraz w obrębie mięśni kulszowo-goleniowych spowodowany naciągnięciem włókien mięśniowych nie powinno stanowić dla terapeuty większego problemu diagnostycznego. natomiast jeśli dochodzi do urazu związanego z rzutowaniem bólu, to wymaga od terapeuty szerokiej znajomości mechanizmu i wiedzy na temat dolegliwości, badania i terapii struktur okolicy miednicy.

Wywiad 

Powinien na nakierować nas na potencjalną przyczynę urazu. Powinien zawierać pytania stwierdzające m.in. poziom aktywności fizycznej pacjenta, prace i styl życia, charakter urazu (nagły, narastający), lokalizacji dolegliwości, czas od odniesienia urazu, obecność objawów neurologicznych, bóle nocne, czynniki zwiększające dolegliwości.

Badanie przedmiotowe

Jest ściśle uzależnione od charakteru informacji uzyskanych podczas zbierania wywiadu. Powinno w sobie zawierać:

• Oglądanie – w pozycji stojącej, podczas chodu, leżeniu przodem
• Ruchy czynne – lędźwiowego odcinka kręgosłupa, stawu biodrowego
• Ruchy bierne – zgięcia stawu biodrowego
• Ruchy oporowe – stawu biodrowego ze szczególnym uwzględnieniem ekscentrycznej pracy mm. kulszowo-goleniowych
• Testy funkcjonalne – bieg, marsz, kopnięcie
• Badanie palpacyjne – mięśni kulszowo-goleniowych, guza kulszowego, mięśni pośladkowych
• Testy specjalne – test SLUMP, ocena biomechaniczna, badanie SKB

Leczenie urazów mięśni kulszowo-goleniowych:

Terapia urazów mięśni kulszowo-goleniowych jest ściśle uzależniona od rozległości urazu i wyniku oraz interpretacji przeprowadzonego badania. Jednakże leczenie w pierwszej kolejności powinno skupiać się na ograniczeniu potencjalnych dolegliwości bólowych, obrzęku, krwiaka, a także stanu zapalnego, przy jednoczesnym jak najszybszej aktywacji uszkodzonego miejsca. Następnie należy osiągnąć maksymalnie możliwy zakres ruchomości stawów i balans mięśniowy, a przed przystąpieniem do właściwej aktywności fizycznej musimy zadbać o odpowiednie przygotowanie mięśni pod względem siły, a także koordynacji nerwowo-ruchowej. Istnieje wiele sposobów do osiągnięcia wyżej wymienionych celów, są nimi m.in.

• Protokół POLICE – jako pierwszy etap leczenia ma za zadanie ograniczenie występowania obrzęku tkanek
• Rozciąganie – w niebolesnym zakresie ruchu zmniejszy napięcie tkanek co w konsekwencji pozwoli na wydłużenie struktur z ograniczeniem ruchu
• Terapia tkanek miękkich – MTG, terapia punktów spustowych, masaż poprzeczny, funkcjonalny. Ma na celu zmniejszenie napięcia mięśniowego, poprawę mechaniki pracy mięśni, oddzielenie przedziałów międzymięśniowych, wyciszenie bolesnych punktów
• Neuromobilizacje – w przypadku wykrycia zaburzeń ślizgu struktur nerwowych odpowiednie wydają się techniki pozwalające na uruchomienie tychże struktur
• Trening siły mięśni – ze szczególnym uwzględnieniem kontroli ekscentrycznej mięśni kulszowo-goleniowych
• Igłoterapia – w celu zniesienia zaburzeń ze strony układu mięśniowo-powięziowego
• Stadiopasta – stosowana na noc w celu zmniejszenia krwiaka i obrzęku w przypadku rozległego urazu
• Kinesiotaping – jako uzupełnienie procesu rehabilitacji i utrzymanie efektu zastosowanej terapii
• Aplikator wieloigłowy Lyapko – w przypadku bólów rzutowanych odcinka lędźwiowego kręgosłupa w celu relaksacji
• Rolowanie – klasycznym wałkiem Blackroll na większe okolice, Blackroll Ball na mniejsze okolice pośladków i mięśnia dwugłowego uda.

Profilaktyka

Przeciwdziałanie urazom stanowi najważniejsze zadanie dla fizjoterapeutów pracujących w sporcie. Zachowanie odpowiednich metod profilaktyki pozwoli na znaczne ograniczenie występowania urazów co pozwoli na osiąganie przez zawodnika/drużynę lepszych wyników. Do takich metod możemy zaliczyć:

• Rozgrzewka – przygotowuje mięśnie do wysiłku
• Rozciąganie – prowadzone po ukończeniu treningu rozluźnia mięśnie
• Wcierki – preparaty m.in. firmy Medisport utrzymują odpowiednią temperaturę mięśni podczas treningu odbywającego się w niskich temperaturach
• Trening kontroli ekscentrycznej mięśnia – poprawia siłę mięśni, a także kontrolę nerwowo-mięśniową
• Rolowanie – model BLACKROLL GROOVE z wypustkami doskonale stymuluje mięśnie przygotowując je do wysiłku. Roller dla kobiet bez wypustek świetnie wycisza tkanki po treningu.