Przysadka mózgowa – nieduża, a o wielkiej sile. Co o niej wiemy?

Ma niecały gram wagi i prawie jak ziarnko grochu, a wydziela aż siedem hormonów. Maleńka przysadka mózgowa, po łacinie hypophysis, ma kształt różowej kropli i jest położona w samym centrum naszej głowy, obok podwzgórza. Pozwala nam rosnąć, dojrzewać, mieć dzieci, a nawet utrzymać związek. Wpływa na wagę, wygląd skóry i włosów, a także laktację i kontrolowanie moczu nocą. Co jeszcze potrafi przysadka?

Przysadka mózgowa pod lupą

Niewielkie zagłębienie w zatokach klinowych, zwane siodłem skrywa w sobie przysadkę, która z mózgiem jest połączona cienkim pasmem tkanek, zwanym lejkiem.. Górna powierzchnia podstawy czaszki charakteryzuje się niewielkim zagłębieniem w zatokach klinowych zwanym siodłem (dawna nazwa siodło tureckie). I w tym zagłębieniu znajduje się przysadka. Z mózgiem łączy ją cienkie pasmo tkanek zwane lejkiem. Ponieważ przysadka mózgowa przykryta jest od góry przeponą siodła – łącznotkankową błoną będącą częścią opony twardej, lejek przebija przeponę siodła przez otwór średnicy kilku milimetrów, łącząc przysadkę z podwzgórzem – częścią mózgu, która poza wieloma innymi ważnymi funkcjami… kontroluje pracę przysadki.

Przysadka mózgowa i drużyna hormonalna

Przysadka dzieli się na trzy części – przednią, środkową i tylną. Jedna trzecia łebka od szpilki, czyli przednia część przysadki, produkuje siedem niezwykle istotnych hormonów.

Przednia część przysadki jest odpowiedzialna za hormony:

– hormon adrenokortykotropowy (ACTH), stymuluje aktywność kory nadnerczy. Niedobór ACTH wywołuje groźną niedoczynność kory nadnerczy, zaś nadmiar ACTH prowadzi do nadczynności kory nadnerczy (tzw. choroby Cushinga).

– hormon tyreotropowy (TSH) – pobudza tarczycę do wydzielania tyroksyny i trójjodotyroniny. Brak wydzielanego przez przysadkę TSH prowadzi do wtórnej niedoczynności tarczycy, natomiast nadmiar tego hormonu wywołuje rzadką postać nadczynności gruczołu dokrewnego.

– hormon wzrostu (somatotropina, GH) – nie tylko jest odpowiedzialny za prawidłowy wzrost u dzieci, ale również wywiera wpływ na gospodarkę białkową, tłuszczową i węglowodanową organizmu. Pobudza przyswajanie aminokwasów i zwiększa syntezę białka. Nadmierne wydzielanie hormonu w okresie wzrostu prowadzi do tzw. gigantyzmu (bardzo wysoki wzrost – powyżej 200 cm u mężczyzn i 190 cm u kobiet), a u osób dorosłych do akromegalii (powiększenie rąk, stóp i części kostnych twarzy, z charakterystycznym uwydatnieniem żuchwy i rysów twarzy). Niedobór hormonu wzrostu u dzieci prowadzi do niskorosłości. Badania hormonu wzrostu są kilkuetapowe, ale jeśli zakończą się sukcesem, podawany hormon wzrostu w zastrzykach przynosi oczekiwane rezultaty. Hormon wzrostu odpowiada także za elementy przemiany materii, np. wzrost lub spadek poziomu glukozy we krwi, a zatem za uczucie sytości i głodu. Jego zadaniem jest też rozkładanie zgromadzonego w organizmie tłuszczu oraz zatrzymywanie odpowiedniej ilości wapnia i fosforanów, które są absolutnie niezbędne naszemu kośćcowi. Hormon ten odpowiada też za przyswajanie białka i jego transport w organizmie.  Dzięki somatotropinie chrząstki znajdujące się w kościach długich poszerzają się, a kości wydłużają, a towarzyszy temu zwiększenie masy ciała. Do innych zadań somatotropiny należy również synteza białek, tłuszczów oraz węglowodanów. Oprócz tego hormon wzrostu przyspiesza i stymuluje glikogenolizę i wydzielanie glukozy. Dzięki temu proces lipolizy (rozkład trójglicerydów na kwasy tłuszczowe i glicerol) w tkankach tłuszczowych jest znacznie większy.

– gonadotropiny (FSH i LH) – to hormony kontrolujące działanie jąder u mężczyzn i jajników u kobiet. Niedomagająca przysadka w zakresie wydzielania gonadotropin prowadzi wtórnie do hipogonadyzmu, czyli niedostatecznej funkcji jajników i jąder. Następstwem braku gonadotropin jest brak miesiączki u kobiet oraz impotencja u mężczyzn.

– prolaktyna (PRL) – wysoki poziom prolaktyny jest charakterystyczny dla ciąży i okresu karmienia. Nadmierne wydzielanie prolaktyny prowadzi do zaburzeń miesiączkowania u kobiet, a u obojga płci może być powodem bezpłodności.

– hormon melanotropowy (MSH) – wpływający na czynność melanocytów (czyli komórek barwnikowych), co powoduje nasilenia zabarwienia skóry.

Tylny płat przysadki magazynuje i wydziela hormony produkowane przez podwzgórze. Są nimi:

– wazopresyna (hormon antydiuretyczny, ADH) – zagęszczający mocz i powodujący zatrzymanie wody w organizmie. Brak wazopresyny wywołuje moczówkę prostą objawiającą się nadmiernym pragnieniem i nadmiernym wydzielaniem moczu.

– oksytocyna – hormon pobudzający skurcze mięśni gładkich macicy podczas porodu, odpowiada również za emocjonalne więzi z dzieckiem.

Przysadka mózgowa to nie tylko hormony

Ten niewielki organ odpowiedzialny jest nie tylko za funkcjonowanie naszego organizmu. Wspomaga oksytocynę, czyli hormon odpowiedzialny nie tylko za więź z dzieckiem, ale również z partnerem czy z rodziną, abyśmy czuli się spokojnie i bezpiecznie. Przysadka pobudza wydzielanie hormonów nadnerczy, dzięki którym lepiej radzimy sobie ze stresem, łączy wszystko, co postrzegamy przez zmysły i zmienia się w stan emocjonalny.

Fascynującym aspektem działania przysadki mózgowej jest to, w jaki sposób wchodzi w kontakt z naszym otoczeniem. Bazując na wszystkich informacjach, jakie otrzymuje od naszych zmysłów oraz od wzgórza mózgu, uwalnia szereg hormonów, dzięki którym jesteśmy w stanie lepiej się dostosować i reagować na potrzeby zewnętrzne. Przednia część przysadki jest odpowiedzialna również za procesy twórcze, poezję i muzykę, a tylna reguluje myśli i intelekt.

Przysadka – niezwykła struktura, której warto się przyjrzeć, a można również zoptymalizować jej działanie poprzez terapię czaszkowo-krzyżową, m.in. na poziomie intencjonalnym – energetycznym.