Cały świat zmaga się z pandemią wirusa COVID-19. Ilość osób chorych i tych, którzy przechorowanie mają już za sobą z dnia na dzień wzrasta. Niestety, choroba ta coraz częściej pozostawia po sobie znaczące powikłania, zmniejszające jakość życia pacjentów i prowadzące do wielu ograniczeń zdrowotnych. Jako fizjoterapeuci, możemy wiele zrobić, aby umożliwić powrót do pełnej sprawności fizycznej. Jak wygląda rehabilitacja pocovidowa? Czy istnieją metody manualne mogące poprawić sprawność pacjenta?
Fizjoterapia w walce z powikłaniami COVID-19
Jako fizjoterapeuci jesteśmy jednym z zawodów medycznych, które swoją pracą mogą wspomagać pacjentów zarówno w czasie choroby jak i po niej, prowadząc rehabilitację mającą na celu powrót do sprawności fizycznej. Na temat choroby wciąż istnieje wiele niewiadomych. Z obserwacji wynika jednak, że rehabilitacja jest potrzebna zarówno w czasie choroby, jak i po niej.
Nie jest do końca jasne, dlaczego niektóre osoby przechodzą wirusa SARS CoV-2 bardzo łagodnie, u innych przebieg jest bardzo ostry, czasem kończący się tragicznie. Niektóre badania naukowe wykazują zależność pomiędzy poziomem witaminy D we krwi, a ciężkością przebiegu choroby. Wiemy jednak, że u wielu osób (statystycznie aż u 44%), które doświadczyły tej choroby na własnej skórze, występują długotrwałe powikłania. To m.in.:
- męczliwość,
- duszności,
- suchy kaszel,
- bóle stawów i mięśni,
- przyspieszona akcja serca (kołatanie serca),
- zmniejszona wydolność oddechowa i tolerancja wysiłku fizycznego,
- stany depresyjne,
- rozkojarzenie.
Wiele doniesień z całego świata wykazuje, że częstym powikłaniem po przebyciu wirusa SARS CoV-2 jest zwłóknienie płuc. Zwłaszcza narażeni na ten typ powikłań są osoby starsze. Patrząc na listę powikłań, możemy spróbować wysnuć wniosek, że mogą one być powiązane z niedotlenieniem i spadkiem jakości wymiany gazowej, co może prowadzić do zwiększonej obecności wolnych rodników, ogólnoustrojowego stanu zapalnego i w konsekwencji obecności powikłań dotkliwych dla wielu układów ciała człowieka. Fizjoterapia w połączeniu z odpowiednią dietą i wsparciem psychologicznym mogą być działaniem znacząco poprawiającym komfort pacjenta i jego sprawność fizyczną.
Jak prowadzić rehabilitację po przebyciu SARS CoV-2?
Z perspektywy rehabilitacji ruchowej ważnym aspektem w wyprowadzaniu pacjenta “na prostą” po przebyciu choroby będzie zebranie wywiadu i indywidualizacja podejścia do każdej osoby. Najczęstszym problemem, z jakim prawdopodobnie się spotkamy, będzie znaczący spadek wydolności i problemy oddechowe. Rehabilitacja powinna zatem być skierowana głównie na budowanie wytrzymałości oraz poprawy jakości oddechu. Skuteczne i efektywne mogą okazać się, np.:
- Ćwiczenia oddechowe obejmujące pracę torem piersiowym oraz brzusznym
- Ćwiczenia poprawiające mobilność klatki piersiowej i kręgosłupa piersiowego
- Ćwiczenia relaksacyjne
- Nauka oddychania “360”
- Nauka pozycji ułożeniowych ułatwiających oddech
- Trening wytrzymałościowy (na ergometrach rowerowych, bieżniach lub nordic-walking)
- Trening siłowy umiarkowanej intensywności
Podejście manualne do pacjenta po przebyciu COVID-19 powinno obejmować badanie przedmiotowe i odnalezienie ograniczeń, które spowodował przebieg choroby. Najczęściej powikłaniem po długotrwałym kaszlu, pozycji leżącej i utrudnionym oddychaniu będzie:
- Wzmożone napięcie przepony oraz mięśni wspomagających oddychanie
- Ograniczenie ruchomości kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego
- Ból i ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego
- Napięcie mięśni podpotylicznych i przedniego przedziału szyi
- Ból i ograniczenie ruchomości mostka i stawów żebrowo-mostkowych i żebrowo-kręgowych
Wykorzystywane techniki mogą obejmować mobilizacje stawowe, manipulacje, techniki tkanek miękkich, neuromobilizacje oraz wszelkie techniki narzędziowe mające wspomagać normalizację autonomicznego układu nerwowego tj. pinopresura.
Rehabilitacja pocovidowa jest dla fizjoterapeutów wyzwaniem nowym, lecz umiejętności i stałe pogłębianie wiedzy na temat funkcjonowania organizmu człowieka niesie ze sobą wiele możliwości poprawy zdrowia wielu pacjentów. Wiele z technik kinezyterapii i terapii manualnej mogą przynieść ulgę, poprawę samopoczucia, wzrost wydolności organizmu i zmniejszenie intensywności odczuwalnych dolegliwości bólowych.
Publikowane w niniejszym portalu treści o charakterze medycznym mają cel wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Nie mogą w jakikolwiek sposób zastąpić wizyty u lekarza, lekarskiej porady, zaleceń lekarza, czy też postawionej przez lekarza diagnozy.
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.