Przepona – nie tylko mięsień oddechowy

Przepona to nie tylko główny mięsień oddechowy. Wspomaga przepływ krwi i limfy, ale również wpływa na funkcjonowanie wszystkich narządów jamy brzusznej. Jest jedną z najbardziej niezwykłych struktur ciała bo jej dysfunkcje prowadzą do dolegliwości całego organizmu.

Przepona i jej anatomia

Przepona to płaski mięsień przypominający kopułę, który oddziela jamę brzuszną od klatki piersiowej. Składa się trzech części – żebrowej (największej), która przymocowuje się do żeber (od siódmego do dwunastego), lędźwiowej (najmocniejszej) i mostkowej (najmniejszej), która rozpoczyna się na nasadzie wyrostka mieczykowatego mostka.  Przepona ma otwory, przez które przechodzą ważne organy, naczynia i nerwy m.in. przełyk, żyła główna dolna, aorta, a także struktury nerwowe, chociażby takie jak nerw błędny. Istotne jest również powiązanie przepony z mięśniem lędźwiowym i czworobocznym lędźwi. Przepona unerwiana jest przez nerw przeponowy, wychodzący z segmentów rdzenia od C3 do C5. Podczas snu porusza się ok 1 cm, a w normalnym, spoczynkowym oddychaniu około 2-3 cm. Przy głębokim oddychaniu ruch przepony może osiągać wartość nawet 10 cm. Ale niestety wiele czynników zaburza jej prawidłowe funkcjonowanie, co przekłada się na dysfunkcje organizmu.

Przepona i oddychanie

Osteopata Franz Buset powiedział kiedyś, że „jeżeli mógłby leczyć tylko jeden mięsień, byłaby to przepona”. Dzięki temu, że jej ruchy są tak istotne dla całego organizmu, można wpłynąć na jej właściwe funkcjonowanie.

Prawidłowe oddychanie to swobodny, nie wymuszony ruch przepony. Kiedy długo siedzimy, pozycja ta ogranicza oddychanie torem brzusznym i tym samym przepona skraca się i ogranicza możliwość swojej pracy. Pozycja siedząca może powodować zbyt duże napięcie mięśni pochyłych, a co za tym idzie – bóle szyi. Dzieje się tak, bo oddychanie torem górnożebrowym wzmaga pracę mięśni szyi przyczepiających się do górnych żeber, co prowadzi do słabej aktywacji przepony. Te dodatkowe mięśnie wspomagające oddychanie, powinny pracować jedynie w przypadku wzmożonej aktywności fizycznej, lub ogólnego zwiększonego zapotrzebowania na tlen. W sytuacjach stresowych, kiedy oddech górnożebrowy staje się dominujący, mogą pojawiać się problemy w układzie oddechowym, pokarmowym, krwionośnym i limfatycznym, a także w mięśniowo-powięziowym.

Przepona i wady postawy

Drugą ważną funkcją przepony jest regulacja ciśnienia pomiędzy jamami ciała. Ponieważ koordynuje ona oddech i stanowi naturalne wsparcie dla kręgosłupa podczas ruchu, dysfunkcje ułożenia przepony wpływają na typy postawy. Wydechowa to typ tylny a wdechowa – typ przedni postawy. Kiedy przepona źle pracuje, mogą pojawić się również dolegliwości bólowe w odcinku piersiowo-lędźwiowym a także dysfunkcje dolnych żeber poprzez napięcie przyczepów ścięgnistych i zaburzenia powięziowe.

Przepona i układ krwionośny

Kiedy przepona słabo pracuje i oddychamy głównie torem górnożebrowym, może dochodzić do zaburzeń wentylacji a w konsekwencji do obkurczenia naczyń krwionośnych i zmniejszeniu dopływu krwi do mózgu. Skutkuje to obniżeniem zdolności motorycznych, intelektualnych i większą wrażliwością na ból, a także problemami z prawidłowym ciśnieniem krwi.

Przepona i trawienie

Przepona ma wpływ na układ trawienny. Ponieważ przechodzi przez nią przełyk, wszelkie dysfunkcje z nią związane wiążą się z zaburzeniami takimi jak uczucie zgagi czy refluks. Ponieważ przepona jest powiązana powięziowo z narządami, jej dysfunkcje ruchowe wpływają na ruchomość i ruchliwość narządów wewnętrznych. Zaburzenia w ich funkcjonowaniu skutkują pojawieniem się m.in. zespołem jelita drażliwego i zaburzeniami w obrębie prawidłowej pracy narządów w miednicy mniejszej.

Przepona i stres

W obrębie przepony zlokalizowanych jest wiele receptorów, które podczas spokojnego, głębokiego oddechu powodują wyciszanie współczulnej części układu nerwowego na rzecz przywspółczulnej, która umożliwia wyciszenie i daje poczucie relaksu.

Warto zwracać uwagę na przeponę zawsze wtedy, kiedy odczuwamy dyskomfort w obrębie szyi, układu pokarmowego lub oddechowego. Odpowiednie techniki wisceralne, osteopatyczne, fizjoterapeutyczne oraz techniki oddechowe zdecydowanie poprawią jej funkcjonowanie.