Przeciążenie ścięgna Achillesa leczone przez fizjoterapeute, palpacja nogi

Przeciążenie ścięgna Achillesa – jak sobie z nim radzić?

7

54749

Przeciążenie ścięgna Achillesa

Urazy ścięgien Achillesa stanowią w sporcie znaczną ilość wszystkich urazów, dochodzącą nawet do 30- 50% występujących kontuzji. Biegacze są jedną z grup najbardziej narażoną na tego typu uraz. Możliwość występowania jest 15 krotnie większa niż w innych dyscyplinach sportu i aż 30 krotnie większa od osób, które prowadzą siedzący tryb życia. Jest to problem bardzo uciążliwy dla pacjentów, którzy zmuszeni są do ograniczenia, bądź zaprzestania aktywności fizycznej, jak również dla terapeutów, gdyż mimo, iż nie jest to rzadki przypadek urazu, to leczenie go przysparza wielu problemów.

 

Anatomia i biomechanika ścięgna Achillesa

Ścięgno Achillesa jest najgrubszym i najsilniejszym ścięgnem ludzkiego ciała. Powstaje
z włókien końcowych mięśnia brzuchatego łydki. Złożone jest z dwóch głów – przyśrodkowej oraz bocznej, których włókna w początkowym przebiegu mięśnia wchodzą w skład tylnej części torebki stawowej oraz więzadła skośnego podkolanowego. W dystalnej części, około połowy goleni, przekształcają się w płaskie ścięgno dając początek ścięgnu Achillesa. Mięsień płaszczkowaty również tworzy ścięgno, dołącza ok. 1/3 dystalnej części goleniu tworząc początkowo płaskie i szerokie pasmo ścięgniste biegnące do przodu w stosunku do mięśnia brzuchatego. Włókna mięśnia brzuchatego i płaszczkowatego łączą się na wysokości kilkunastu centymetrów powyżej poziomu górno – tylnego kości piętowej. Następnie ścięgno ulega zwężeniu, pogrubia się i rotuje. Całkowita rotacja ścięgna wynosi 90°. Przyczepem końcowym ścięgna jest tylna powierzchnia kości piętowej. W tym miejscu znajdują się również dwie kaletki: kaletka ścięgna piętowego (głęboka) oraz kaletka ścięgna Achillesa (powierzchowna). Ścięgno owinięte jest przez ościęgno pełniące funkcję poślizgową. Naczynia krwionośne odżywiające ścięgno dochodzą do niego od strony wewnętrznej.

 

Obraz kliniczny:

Przeciążenie ścięgna Achillesa objawia się bólem i sztywnością około 2 do 6 centymetrów nad guzem piętowym. W obrębie uszkodzonego miejsca można wyczuć pogrubienie tkanek oraz tkliwość. Ból jest prowokowany najczęściej poprzez pracę mięśni w obrębie łydki jak np. bieganie, wspięcia na palce. Jako najbardziej prawdopodobną przyczynę urazu przyjmuje się sumowanie się mikrourazów, które skutkują degeneracją i zwyrodnieniami tkanki oraz zaburzeniami procesów regeneracji. Przeciążenie ścięgna Achillesa bardzo często jest spowodowane poprzez nagłe zwiększenie obciążeń treningowych, lecz zdarzają się przypadki, kiedy dolegliwości pojawiają się nagle i niespodziewanie bez konkretnej przyczyny.

 

Badanie ścięgna Achillesa:

Przed przystąpieniem do leczenia ścięgna Achillesa, należy przeprowadzić rzetelną diagnostykę, która odpowie nam na pytanie, która struktura uległa uszkodzeniu i w jaki sposób poprowadzimy terapie. Badanie podmiotowe ma nam odpowiedzieć na pytania o historię urazu, dotychczasowe leczenie, okoliczności wywoływania dolegliwości bólowych, a także pozycje i czynności, które dają ulgę w bólu. Pomocne w określeniu wielkości dolegliwości bólowych oraz w kontroli merytorycznej terapii mogą okazać się skale VAS lub/ i VISA-A. Oprócz tego musimy znać stopień aktywności fizycznej pacjenta, uprawiany sport, charakter pracy oraz choroby towarzyszące.

Po zebraniu wywiadu możemy przejść do badania przedmiotowego. W skład badania powinny wchodzić pomiary i testy takie jak:

  • obserwacja: w leżeniu przodem, staniu, podczas chodu
  • pomiary antropometryczne np. pomiar obwodu podudzia
  • test ruchomości stawów skokowych, śródstopno- paliczkowych, testy długości mięśni m.in. mięśnia trójgłowego łydki
  • test siły mięśniowej, manualnie bądź za pomocą dynamometrów
  • palpacja w obrębie ścięgna, stawów skokowych, mięśni podudzia
  • testy prowokacyjne takie jak wspięcia na palce obunóż i na jednej nodze, przysiady, podskoki, chód, bieg, demonstracja ruchu podczas którego dochodzi do największych dolegliwości bólowych

Wszystkie wymienione czynności mają za zadanie pomóc w określeniu głównego problemu pacjenta, wykryciu wszystkich restrykcji w obrębie uszkodzenia jak i tkanek położonych dalej,
a także w ocenie zakresu i jakości ruchów. Po wykonaniu pełnego badania można przejść do programowania procesu leczenia.

 

Leczenie ścięgna Achillesa:

Terapia w leczeniu przeciążenia ścięgna Achillesa powinna cechować się kompleksowością. Zastosowane w niej metody, aby ich skuteczność była jak największa, powinny mieć charakter lokalny i globalny. Ponadto powinna wykorzystywać różne metody kinezyterapii, terapii manualnej i fizykoterapii. Dopiero po umiejętnym dobraniu wszystkich metod terapii możemy oczekiwać korzystnych rezultatów leczenia.

 

Kinezyterapia:

  • Wykorzystanie Kinezyterapii w leczeniu przeciążenia ścięgna Achillesa uznaje się jako najważniejszy i najefektywniejszy w procesie terapii. Uważa się, że trening ekscentryczny przewyższa, jeśli chodzi o skuteczność, inne formy terapii. Zaleca się wykonywanie programu trwającego od 12 tygodniu do 6 miesięcy, w zależności od zaawansowania urazu pacjenta. Pacjent wykonuje 2 ćwiczenia, 2 razy dziennie po 15 powtórzeń. Ćwiczenie pierwsze wykonuje się stojąc na podwyższeniu (np. stopień na schodach, step), w taki sposób, aby co najmniej połowa długości stopy wystawała z pod stopnia. Początkowo wykonujemy maksymalne wspięcie na palce, następnie powoli opuszczamy się z maksymalnym rozciągnięciem ścięgna Achillesa i mięśni łydki. Drugie ćwiczenie wykonujemy w bardzo podobny sposób, z wyjątkiem stawów kolanowych, które uginamy około 20-30°. Ćwiczenia możemy wykonywać obunóż, w miarę zaawansowania i postępu terapii można przejść do pozycji na jednej nodze. Pacjent podczas ćwiczenia może odczuwać umiarkowany ból, jednak nie może on przekraczać 5 punktów według skali VAS. W czasie wykonywania treningu ekscentrycznego należy zachować ostrożność oraz obserwować reakcję organizmu na zastosowane obciążenia.

 

Korygowanie błędów:

  • Inną metodą leczenia oraz profilaktyki przeciążeń ścięgna Achillesa jest korygowanie nieodpowiedniej techniki chodu, biegu oraz eliminowanie nieprawidłowych wzorców ruchowych.
    W zdiagnozowaniu nieprawidłowości może pomóc nam odpowiednia analiza wzorców motorycznych (np. FMS – Functional Movement Scale) i na jej podstawie dobrać odpowiedni, zindywidualizowany treningu w celu poprawy i korekcji wykrytych zaburzeń. W przypadku, gdy u pacjenta zaobserwujemy nieprawidłowe ustawienie stóp (np. płasko- koślawe) pomocne okażą się ćwiczenia angażujące mięśnie stóp, a także ćwiczenia na niestabilnym podłożu (np. dysk sensoryczny).

 

Rolowanie:

  • Przydatna w leczeniu może się okazać technika autoterapii za pomocą rollerów oraz piłek do masażu. W przeciążeniach ścięgna Achillesa wykonujemy wałkowanie podeszwy stopy, mięśni strzałkowych, mięśni łydki oraz samego ścięgna piętowego. Wywoła to efekt rozluźnienia, poprawi trofikę tkanek, przyśpieszając procesy regeneracji.

 

Stretching

  • Kolejną wykorzystywaną metodą jest stretching dynamiczny i statyczny. Stretching dynamiczny wykonuje się przed rozpoczęciem aktywności fizycznej i stanowi przygotowanie tkanek do wysiłku. Polega na dynamicznym przechodzeniu do pozycji rozciągnięcia mięśni na około 5 sekund, po czym następuje zmiana pozycji. Stretching statyczny przeprowadzamy po wykonaniu głównej części jednostki treningowej. Może posłużyć jako wyciszenie tkanek po właściwej części treningu w celu rozluźnienia mięśni, co spowoduje przyśpieszenie regeneracji i zmniejszenie ryzyka wystąpienia urazu.

 

Terapia manualna:

  • W leczeniu przeciążeń sprawdzają się również techniki terapii manualnej. Należą do nich masaż poprzeczny, funkcyjny, terapia punktów spustowych, a także mobilizacje i manipulacje w obrębie stawu skokowego i stawów w obrębie stopy. Techniki mobilizacji i manipulacji wykonujemy w przypadku ograniczeń ruchomości stawów i mają za zadanie jego poprawę. Techniki mobilizacji tkanek miękkich wykonujemy bezpośrednio na ścięgnie Achillesa oraz na mięśniu trójgłowym łydki. Mają na celu poprawę elastyczności i ukrwienia ścięgna. Techniki te można wykonywać przy obecności bólu pacjenta zgodnie z jego tolerancją i doświadczeniem terapeuty.

 

Zabiegi fizykoterapii wykorzystywane w urazach ścięgna Achillesa to:

  • Krioterapia – wykorzystywana w ostrej fazie dolegliwości w celu zmniejszenia obrzęków, dolegliwości bólowych, jak i ochłodzeniu tkanek w podwyższonej temperaturze. W późniejszej fazie warto przeanalizować założenia opisane w protokole Alfredsona.
  • Laseroterapia niskoenergetyczna – zabieg uzupełniający kinezyterapię, wspomaga trening kontroli ekscentrycznej
  • Fala uderzeniowa – wykonywana w miejscu bezpośredniego urazu jak i okolicznych tkankach. Zabieg o podobnym działaniu w stosunku do treningu ekscentrycznego mięśni. Dawkowanie w zależności od etapu terapii i odczuć pacjenta, waha się od 2,5 do 5 barów oraz od 4000 do 5000 uderzeń
  • Praca powięziowa, skierowana na uwalnianie przegród między mięśniowych.
  • Bardzo przydatny w terapii jest aplikator wieloigłowy Lyapko, działający za zakończenia nerwowe. Znacznie przyśpiesza on proces regeneracji i zmniejszenia dolegliwości bólowych.
    Aplikacji poddaje się zarówno mięśnie brzuchate jak i mięsień piszczelowy przedni.
  • Na noc polecamy okład z Tavonu, który przyśpiesza regenerację i znacznie zmniejszy obrzęk.

Jako uzupełnienie procesu terapii możemy wykorzystać metodę Kinesiotapingu do podtrzymania efektu terapii i detonizacji mięśni łydki oraz rozcięgna podeszwowego.

Kinesiotaping na nodze

W procesie leczenia przeciążeń ścięgna Achillesa można wykorzystywać wiele metod leczenia. Bardzo dużą role odgrywają odczucia pacjenta na zastosowaną terapię, który powinien sam określić, która metoda daje mu największy komfort oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. Ważne jest także doświadczenie i umiejętności terapeuty w wykorzystaniu znanych i dostępnych metod rehabilitacji. Powinien on w kompleksowy, zindywidualizowany sposób dobrać odpowiednie formy terapii.

 

Stadiopasta - maść lecznicza

 

Literatura:
  1. Brukner P., Khan K., „Kliniczna medycyna sportowa”, DB Publishing, Warszawa 2012, wyd.3, str. 590-611
  2. Humpa F., Pawlak D., Kubosik W. „Diagnostyka i metody leczenia przewlekłej tendinopatii ścięgna Achillesa”, Rehabilitacja w Praktyce Zeszyt: 4, str: 76-82
  3. Wiecheć M., Książek-Czekaj A., „Fizjoterapia w przypadku uszkodzenia ścięgna piętowego, czyli ścięgna Achillesa”, Fizjoterapia praktyczna, listopad 2014, str: 36-39

Jak bardzo podobał Ci się ten wpis?

Kliknij na gwiazdkę aby ocenić

Średnia ocena 4.8 / 5. Liczba głosów: 33

Brak głosów. Oceń jako pierwszy!

Publikowane w niniejszym portalu treści o charakterze medycznym mają cel wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Nie mogą w jakikolwiek sposób zastąpić wizyty u lekarza, lekarskiej porady, zaleceń lekarza, czy też postawionej przez lekarza diagnozy.

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Andrzej Skowron

Absolwent Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunku fizjoterapia. Na co dzień pracownik Poradni Rehabilitacji - rozwiązuje problemy układu ruchu pacjentów. Oprócz fizjoterapii szczególnie zainteresowany filozofią pracy Osteopatii oraz Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Wolny czas wypełnia sportem oraz literaturą.

Wspomagaj się wiedzą innych, bądź na bieżąco!
Dołącz do Facebookowej grupy "Pogadajmy o fizjoterapii"


3 komentarze do “Przeciążenie ścięgna Achillesa – jak sobie z nim radzić?”

  1. Witam, fajny artykuł. Warto poprawić „kinezyterapie” na „krioterapie” w końcowej części pt. „Zabiegi fizykoterapii wykorzystywane w urazach ścięgna Achillesa” żeby nie wprowadzić laika w błąd. W fazie ostrej kinezyterapia pewnie odpada, a i nie zmniejsza temperatury, a wręcz przeciwnie:)
    Pozdrawiam:)

  2. Witam. Jestem po zabiegu Achillesa całkowicie zerwanego. Rehabilitacja już trwa ponad dwa miesiące, w ścięgno i tak jest pogrubione, wiadomo że jest lepiej niż na początku, bo byla skała, ale mimo to dalej pogrubione.. zakres zgięcia prawie że pełny.. przy chodzeniu ścięgno boli, w spoczynku w ogóle nie boli.. też wiem o tym że pogrubienie będzie pewnie i już ze mną zostanie.. chodzić prawie chodzę normalnie, ale nie do końca, bo jeszcze ta noga trochę zaciągam, ale to pewnie przez ten ból.. okolice szycia tam boli właśnie.. w spoczynku w ogóle.. pytanie moje: czy może tam być jakiś poważniejszy zrost ? Przykurcz jeszcze jest trochę

    1. Dzień dobry,
      Każdy indywidualny przypadek zalecamy skonsultować z fizjoterapeutą, który przeprowadzi odpowiednią konsultację, analizę i badania 😉

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *