Nie ma co ukrywać, iż w gabinetach fizjoterapeutów pojawia się coraz więcej osób w podeszłym wieku. Poprawa diagnostyki, jakości i efektywności procesu leczenia przyczynia się do wydłużania życia. Powoduje to znaczny wzrost liczby osób w starszym wieku. Statystyki wskazują, że do 2050 roku w porównaniu z danymi z 2005 r odsetek procentowy osób po osiągnięciu wieku 60 lat wzrośnie dwukrotnie.
Czym jest starość?
Jeszcze dwadzieścia lat temu starszy człowiek był utożsamiany z wieloma chorobami i tak naprawdę oczekiwaniem na śmierć. Starość będąca naturalnym etapem w rozwoju człowieka nie powinna być jednak utożsamiana tylko z chorobą. Starzenie się to przewaga procesów katabolicznych nad anabolicznymi, a w konsekwencji stopniowe zmniejszanie się zdolności regeneracyjnych narządów i tkanek. Uważa się, że 65 lat to próg starości zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Niemniej trzeba podkreślić, że starzenie się przebiega indywidualnie w różnym tempie i jest uzależnione od uwarunkowań egzogennych i endogennych. Wiek kalendarzowy może się różnić od wieku biologicznego, a potwierdza się to testami funkcjonalności obejmujących ocenę podstawowych funkcji życiowych, takich jak poruszanie się, ubieranie, wykonywanie codziennych czynności. U osób starszych stosuje się również pomiary wieku neurologicznego, sprawnościowego, skórnego czy tlenowego.
Zapraszam do lektury: Aktywny senior. Człowiek spełniony – Anna Skrzek
Osteopatia i procesy starzenia się
Starzenie się człowieka uwarunkowane jest nie tylko przewagą procesów katabolicznych nad anabolicznymi. Również czynnikami wpływającymi na niszczenie poszczególnych tkanek, takich jak klimat, promienie słoneczne, brak ruchu lub jego nadmiar i uwarunkowania genetyczne. Zmiany, które zachodzą w osobie starszej mają charakter zmian wstecznych i należą do nich zmiany posturalne, wzrost, ukształtowanie sylwetki, zmiany na poziomie narządów, układów, komórek, obejmujące układ mięśniowo-więzadłowy, krążeniowy, oddechowy, trawienny, moczowo-płciowy, zapotrzebowanie na składniki odżywcze, sen i zmiany w percepcji.
Starzenie się a sylwetka
Zmiany regresywne zachodzące w sylwetce, doprowadzają do widocznego spadku wzrostu, powiększenia się funkcjonalnych krzywizn kręgosłupa i zmniejszenia wysokości kręgów oraz przestrzeni międzykręgowych. Z wiekiem następuje skrócenie długości kończyn i zmniejszenie masy kostnej czaszki. W sylwetce można zaobserwować nadmierną kifozę w odcinku piersiowym kręgosłupa, toczącą się z procesem osteoporotycznym, wystający brzuch, zwiększone zgięcie w stawach kolanowych i biodrowych, wypłaszczeniem się łuku stopy i ograniczeniem ruchomości w stawach.
Starzenie się i narządy wewnętrzne
Z wiekiem dochodzi również do zaniku komórek funkcjonalnie czynnych, które są zastępowane przez tkankę łączną. W efekcie zmniejsza się ilość tkanki tłuszczowej na policzkach i na klatce piersiowej, a zwiększa na podbródku i w okolicy brzucha. Zawartość wody w organizmie spada o 40%. Masa mięśniowa maleje, zmniejsza się również grubość warstwy korowej kości. Proces ten mocniej zaznaczony jest bardziej u kobiet ze względu na podatność na osteoporozę. Obniżeniu ulega ciężar narządów wewnętrznych, za wyjątkiem mózgu i serca. Mniejsza jest również dystrybucja tlenu w organizmie (do 55%), zmniejsza się minutowa wydolność serca, hipotonia ortostatyczna a naczynia krwionośne obniżają swoją elastyczność. Spada przemiana materii, aktywność enzymów trawiennych oraz powierzchni wchłaniania substancji odżywczych w jelitach. Skutkuje to brakiem apetytu i ogólnym spowolnieniem wszystkich procesów trawiennych.
Osteopatia i starzenie się mózgu
Procesy starzenia się znacznie wpływają na upośledzenie wzroku i słuchu. Potęgują też przeciążenia sensoryczne, co skutkuje poczuciem przytłoczenia i nieumiejętności funkcjonowania w większych skupiskach ludzi. Zagubiona starsza osoba w centrum handlowym czy na ruchliwej ulicy to nie przypadek, ale wynik zaburzeń percepcji wzroku, słuchu, ale również mózgu i orientacji w terenie. Mózg jest niezwykle plastyczny i jeśli jedne z jego części ulegają uszkodzeniom, dochodzi do przejęcia funkcji przez inne obszary, nieobjęte procesami chorobowymi. Proces starzenia się mózgu może być kompensowany przez rozrost dendrytów i tworzenie nowych połączeń między nimi. Sformułowano hipotezy, że półkula lewa starzeje się wolniej niż prawa. Testy sprawdzające zdolności werbalne były wykonywane lepiej niż niewerbalne zadania z udziałem prawej półkuli. Zmianom ulegają również zdolności koncentracji, uwagi i pamięć krótkotrwała.
Starzenie się i percepcja otoczenia
Starsi ludzie mają problemy z zapamiętywaniem twarzy nowo poznanych osób, imienia, daty wizyty u lekarza, czy obowiązków do wykonania. Skutkuje to poczuciem zagubienia, izolacji czy nawet depresją. Problemy z funkcjami poznawczymi mają swoje podłoże w zmianach fizjologicznych w układzie nerwowym i krążeniowym.
My też kiedyś będziemy starzy i nie wiadomo, jak zachowa się nasze ciało i mózg. W utrzymywaniu sprawności pomaga z pewnością umiarkowany ruch (chociaż w wieku 70 lat ludzie też biorą udział w maratonach) i ćwiczenia dla mózgu, takie jak czytanie, wycieczki i pogłębianie wiedzy o różnych miejscach, robótki ręczne, majsterkowanie. Ważne, aby mózg otrzymywał wiele różnych impulsów a życie nie sprowadzało się tylko do codziennych czynności, rozwiązywania krzyżówek i oglądania telewizji. Starość ma swoje prawa i należy je zrozumieć.
Publikowane w niniejszym portalu treści o charakterze medycznym mają cel wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Nie mogą w jakikolwiek sposób zastąpić wizyty u lekarza, lekarskiej porady, zaleceń lekarza, czy też postawionej przez lekarza diagnozy.
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.
