Cholesterol jest od lat owiany sławą substancji zabójczej. Jego poziom powyżej normy odczytywany jest jako wyrok, a konsekwencje jego podniesionego stężenia budzą strach i przerażenie. Jest to jednak substancja, bez której życie byłoby niemożliwe i pełni szereg funkcji niezbędnych do codziennego funkcjonowania. Dlaczego zatem współczesna medycyna kładzie tak ogromny nacisk na walkę z cholesterolem? Przyjrzyjmy się bliżej jego budowie i rozmyjmy kilka mitów.
Cholesterol – z czym to się je?!
Cholesterol jest związkiem chemicznym – lipidem z grupy steroidów. Pochodne cholesterolu znajdują się w błonie każdej komórki zwierzęcej, wspomagając jej stabilność i zapewniając prawidłowe funkcjonowanie. Bez cholesterolu nie byłoby takich substancji jak kwasy żółciowe czy hormony steroidowe (hormony płciowe, aldosteron czy kortyzol). Jego cechy czynią kluczową do życia substancję chemiczną wpływającą na regulację wielu procesów. Oprócz roli budulcowej dla substancji, cholesterol pełni wiele funkcji, z której każda jest warta uwagi. To m.in.:
- synteza witaminy D3,
- rola w funkcjonowaniu synaps i układu nerwowego,
- jest składową osłon mielinowych,
- działa antyoksydacyjnie.
Pojęcie podwyższonego cholesterolu na stałe przyległo do chorób układu krążenia. Niestety, na tych słowach zbudowane zostały mity, z którymi dzisiaj wiele źródeł naukowych próbuje walczyć. Lipoproteiny odpowiadające za transport cholesterolu potocznie zostały nazwane cholesterolem – tym “złym” i “dobrym” – przez co mity na temat tej substancji zaczęły narastać w zatrważającym tempie. Jednym z najbardziej znanych jest przekonanie, że spożywanie produktów bogatych w tłuszcze zwierzęce przyczynia się do wysokiego ryzyka chorób naczyń krwionośnych.
Nie odrzucaj przyjaciela
W tym miejscu należy zdecydowanie podkreślić rolę cholesterolu w ochronie naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami!!! Pełni on funkcję pewnego rodzaju “lepika”, który przyczepia się do ściany tętnicy w miejscu jej uszkodzenia. Powstaje w ten sposób blaszka miażdżycowa, której zadaniem jest naprawa uszkodzonej ściany tętnicy. Problem powstaje wtedy, kiedy przyczyna uszkodzenia nie zostaje usunięta. Narastanie blaszek miażdżycowych może spowodować znaczne zwężenie naczynia i w konsekwencji jego zamknięcie – prowadzące do poważnych konsekwencji tj. zawał serca czy udar mózgu. Przyczyn uszkodzenia tętnic jest wiele, jednak możemy wyróżnić szczególnie te, których unikać się da i warto. To np..:
- dieta bogata w cukry proste,
- cukrzyca,
- nikotynizm,
- nadużywanie alkoholu,
- brak ruchu,
- nadciśnienie tętnicze.
Na większość z wymienionych czynników ryzyka możemy mieć bezpośredni wpływ – dlatego warto dbać o zdrowy tryb życia, dietę i ruch, aby działać prewencyjnie i nie narażać się na choroby układu naczyniowego.
Leczenie podwyższonego poziomu cholesterolu
Statyny – czyli grupa leków mających na celu obniżenie poziomu cholesterolu we krwi – są bardzo powszechnie stosowane w hipercholesterolemii. Pomimo skutecznego działania i widocznie mniejszych wartości stężenia cholesterolu we krwi niosą za sobą potężne ryzyko powikłań i działań niepożądanych. mogą to być m.in.:
- bóle głowy,
- problemy ze snem,
- zaczerwienienia skóry,
- bóle mięśni i osłabienie siły mięśniowej,
- bóle stawów,
- bóle brzucha, skurcze,
- zawroty głowy, wymioty.
Skutki uboczne mogą być znacznie poważniejsze i przyczyniać się do poważnych dolegliwości, które mogą znacznie wpływać na komfort życia lub nawet stanowić dla niego bezpośrednie zagrożenie. To np.:
- zapalenie mięśni (myositis),
- neuropatie,
- podwyższenie poziomu cukru we krwi,
- rabdomioliza!
Problemy terapeutyczne i „pacjent – zagadka”
Nie zawsze, lecz często, pacjenci stosujący statyny stanowią grupę osób „opornych na terapię’’. Ból, z którym próbuje walczyć terapeuta ma charakter nawracający i zdarza się, że po całym cyklu zabiegów rehabilitacyjnych nie uzyskuje się pożądanego efektu. Niestety, przewlekłe stosowanie niektórych środków farmakologicznych niesie za sobą skutki, których nie jesteśmy w stanie zwalczyć z zewnątrz. Mimo tego, odstawienie jakichkolwiek leków powinno zawsze być konsultowane z lekarzem prowadzącym! W niektórych przypadkach – jak np. stanach po zawałach serca lub innych chorobach naczyniowych korzystanie z tego typu środków może być niezbędne. W trosce o bezpieczeństwo pacjentów i samych siebie, nigdy nie podejmujmy takich kroków bez zgody lekarza, a z osobami stosującymi leki działajmy rozważnie i cierpliwie.
Bibliografia:
1. Golomb, Beatrice A, and Marcella A Evans. “Statin adverse effects : a review of the literature and evidence for a mitochondrial mechanism.” American journal of cardiovascular drugs : drugs, devices, and other interventions vol. 8,6 (2008): 373-418. doi:10.2165/0129784-200808060-00004
2. Kendrick, Malcolm. The Great Cholesterol Con: the Truth about What Really Causes Heart Disease and How to Avoid It. John Blake, 2008.
3. Taylor, Fiona et al. “Statins for the primary prevention of cardiovascular disease.” The Cochrane database of systematic reviews vol. 2013,1 CD004816. 31 Jan. 2013, doi:10.1002/14651858.CD004816.pub5
Publikowane w niniejszym portalu treści o charakterze medycznym mają cel wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Nie mogą w jakikolwiek sposób zastąpić wizyty u lekarza, lekarskiej porady, zaleceń lekarza, czy też postawionej przez lekarza diagnozy.
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.
