Mózg i jego trójpodział

Coraz częściej zdarza się, że pacjenci doświadczają somatycznych objawów, niezwiązanych z jakimś konkretnym schorzeniem. Warto przyjrzeć się temu bliżej, bo to zdecydowanie pomaga w diagnostyce –  istotne jest dbanie nie tylko ciało, skierowanie uwagi zarówno na nerw błędny i związaną z nim teorię poliwagalną, ale również  na mózg człowieka i jego odczuwanie świata zewnętrznego.

Mózg gadzi

Najstarszą ewolucyjnie częścią mózgu jest ta zwana mózgiem gadzim, a w jej skład wchodzą pień mózgu i okoliczne struktury. To część odpowiedzialna za podstawowe funkcje życiowe, która reguluje oddech i tempo pracy serca, ale również te, które pozwalają przeżyć, takie jak jedzenie, ucieczka, pragnienie i seks. Mózg gadzi odpowiada za odruchowe reakcje związane z unikaniem niebezpieczeństwa, poczucie odrętwienia, zamrożenie, wprawia ciało w stan zupełnie pozbawiony emocji. Niestety w wyniku nagromadzonego stresu i poczucia nieustającego zagrożenia, wielu pacjentów może tak właśnie odczuwać rzeczywistość, jako ciągłą walkę o przetrwanie. Działa poza świadomością i powtarza zaprogramowane w nim reakcje, bez myślenia o konsekwencji działań. Ma to ogromne odzwierciedlenie w ciele, które żyjąc w nieustającym napięciu, odczuwa wiele dolegliwości trudnych do wyleczenia.

Mózg ssaczy

Część ssacza mózgu jest związana z dążeniem do uzyskania nagród, z przyjemnością i z zaspokajaniem potrzeb. Mózg ten jest określany jako układ limbiczny (hipokamp, ciało migdałowate, podwzgórze) i jest odpowiedzialny za emocje. Hipokamp jest kluczową strukturą dla orientacji przestrzennej i pamięci długotrwałej, ciało migdałowate pełni funkcję strażnika, który kontroluje docierające do mózgu sygnały i uruchamia szereg procesów mających na celu obronę organizmu. Ciało migdałowate lubi to, co znane i bezpieczne, dba o bezpieczeństwo i jeśli uzna coś za zagrażające, to blokuje dopływ tlenu i glukozy do kory mózgowe, a tym samym zatrzymuje racjonalne myślenie. Podwzgórze zaś odpowiada za dystrybucję hormonów.

Kora nowa

Kora mózgowa, zwana nową, odpowiedzialna jest za rozumowanie, planowaniem przyszłości i z wszystkimi czynnościami związanymi z myśleniem. Dzięki niej odczuwamy akceptację i tworzymy relacje z innymi ludźmi. Płat czołowy jest odpowiedzialny za pomysły, koncepcje, decyzje, myślenie abstrakcyjne i procesy językowe. Płaty tylne kory mózgowej to percepcja otaczającego nas świata, lokalizacja i ruch ciała.

Teoria poliwagalna i mózg

Teoria poliwagalna to nie tylko badanie nerwu błędnego i jego wpływ na autonomiczny układ nerwowy. Odzwierciedla ona te trzy etapy ewolucji, która dokonała się w naszym mózgu na przestrzeni milionów lat. Dzięki niej doprowadziła do rozwoju autonomicznego układu nerwowego. Jeśli w codziennym życiu zdarzają się nam sytuacje stresowe, warto pamiętać o kontakcie z obwodami neuronalnymi zaangażowania społecznego, należą one do układu przywspółczulnego, który dąży do harmonii i spokoju.

W praktyce oznacza to bycie wśród osób, z którymi czujemy się bezpiecznie, kiedy nie musimy odczuwać wzmożonej czujności płynącej z zagrożenia. Istotna jest tu medytacja i techniki relaksacyjne. Ćwiczenia takie jak TRE, skupienie się na oddechu czy słuchanie muzyki wpływają na autonomiczny układ nerwowy, podnoszą poziom opanowania stresu i wzmacniają świadomy kontakt z ciałem. Teoria poliwagalna staje się coraz bardziej popularna w terapii i potwierdza  jednoznacznie, że fizjologia i psychika są od siebie współzależne, a najnowsze badania dowodzą, że oddziaływanie na część grzbietową nerwu błędnego i układ współczulny zmniejszają ryzyko pojawienia się nowotworów.