Mięsień biodrowo-lędźwiowy i jego znaczenie w terapii

Mięsień biodrowo – lędźwiowy jest jednym z najważniejszych mięśni naszego ciała. Ma potężny przekrój poprzeczny i silne ścięgna, a jego przebieg zapewnia wykonywanie ruchów kluczowych do życia człowieka – czyli przemieszczania się. Przez niektórych terapeutów jest uważany za „centrum witalności” – najważniejszy punkt ciała. Przez wielu zapomniany – traktowany z przymrużeniem oka. Co z nim może pójść nie tak i jakie objawy sugerują, że należy zająć się właśnie nim?

Anatomia i fizjologia

Mięsień biodrowo – lędźwiowy (łac. musculus iliopsoas) składa się z dwóch części:

• Mięśnia lędźwiowego większego (łac. m. psoas major) – posiadającego przyczepy na kręgach Th12-L4 oraz przy wyrostkach żebrowych kręgów lędźwiowych. Unerwiany jest z gałęzi brzusznych L1-L3 splotu lędźwiowego
• Mięśnia biodrowego (łac. m. iliacus) – wyścielający dół biodrowy. Unerwiany z nerwu udowego (L2-L4)

Jego funkcja ma znaczenie dla wielu codziennych czynności takich jak: bieganie, taniec, siedzenie, chodzenie – jest rodzajem „łącznika” pomiędzy kręgosłupem, a kończynami dolnymi. Jest zbudowany z obu rodzajów włókien mięśniowych – zarówno szybko-kurczliwych i wolno-kurczliwych, – co pozwala mu na dynamiczny ruch, jak i pełnienie funkcji posturalnych. Jego głowowa część – znajdująca się blisko kręgosłupa – posiada głównie funkcje posturalne, z kolei włókna niższe, znajdujące się przy stawie biodrowym są w stanie zapewnić dynamiczny ruch.

Niedoceniony przeciwnik

Mimo że w świecie medycyny mięsień biodrowo-lędźwiowy nie leży w centrum zainteresowania, jest on bardzo ważną strukturą w przypadku wielu dolegliwości bólowych – często przewlekłych, które już „odbiły się” od wielu specjalistów. To np.:

• ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego,
• bóle bioder,
• bóle pachwiny,
• bóle wewnętrznej części uda, kolana.

Problemy z tą strukturą dotyczą zarówno zawodowych sportowców, jak i osób, które większość swojego życia spędzają za biurkiem. Zmiany przeciążeniowe, jak i przykurcze spowodowane długim siedzeniem mogą wpływać na napięcie struktury oraz powstawanie zapalenia kaletki mięśnia biodrowo-lędźwiowego i powstawanie tzw. zespołu mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Dodatkowo, ze względu na swoje rozległe położenie mięsień biodrowo – lędźwiowy może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie przepony i powstawanie objawów takich jak: skrócony oddech, oddychanie wyłącznie torem piersiowym – często prowadzące do protrakcyjnego ustawienia głowy i problemów napięciowych kręgosłupa szyjnego.

Ciekawostki

Ze względu na sąsiedztwo narządów wewnętrznych kondycja mięśnia biodrowo-lędźwiowego jest kluczowa do dobrego ich funkcjonowania. Szacuje się, że nerka w czasie jednego oddechu pokonuje odległość 3 cm – ślizgając się po mięśniu lędźwiowym. W ciągu dnia pokonuje więc kilometr – zwiedzając powierzchnię mięśnia lędźwiowego. Bogate sąsiedztwo nerwów tj.: nerw udowy, biodrowo-podbrzuszny czy płciowo-udowy może prowokować do powstawania rzutów bólu w przypadku nieprawidłowego napięcia mięśnia biodrowo-lędźwiowego.
Patologie związane z mięśniem biodrowo-lędźwiowym są stosunkowo rzadkie. Zdarza się jednak, że w wyniku urazu lub zabiegów chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej dojdzie do zainfekowania okolicy mięśnia lędźwiowego i powstania ropni czy krwawień. Rzadko zdarza się także zerwanie ścięgien kompleksu biodrowo-lędźwiowego.

Terapia czyni cuda

W terapii mięsień biodrowo-lędźwiowy może być kluczem do rozwiązania wielu problemów zdrowotnych i przewlekłych dolegliwości bólowych. Podejście manualne jest dobrym rozwiązaniem, które pozwoli na redukcję napięcia i bólu. Techniki inhibicji mięśnia lędźwiowego i biodrowego oraz suche igłowanie ich ścięgien może przynieść spektakularne efekty nawet po jednym zabiegu w gabinecie. Bardzo ważnym aspektem jest także zadbanie o to, co pacjent będzie robił w domu, w pracy oraz czy wyeliminuje czynniki, które spowodowały jego problem. Kluczowe w rehabilitacji przy zespole mięśnia biodrowo – lędźwiowego będą zatem:

• ćwiczenia posturalne,
• ergonomia pracy i wysiłku fizycznego,
• zmniejszenie intensywności treningowej na czas powrotu do zdrowia,
• wyrównanie balansu mięśniowego okolicy miednicy, grzbietu oraz kończyn dolnych.

Walka z tym przeciwnikiem może okazać się długa i dość trudna, ale jej efekty są zazwyczaj bardzo dobre. Odpowiednie podejście terapeutyczne i cierpliwość pozwolą na powrót do zdrowia i radość z życia bez bólu.

Bibliografia:

1. Gilliland, W.R., Murphey, M.D., Papadopoulos, P.J., & Zembrzuska, H. (2012, March). Iliopsoas Bursitis. The Journal of Musculoskeletal Medicine. Accessed through http://www.musculoskeletalnetwork.com
2. Tibor, L.M., & Sekiya, J.K. (2008). Differential diagnosis of pain around the hip joint. The Journal of Arthroscopic & Related Surgery, 24(12), pp. 1407-1421
3. Tsukada, Sachiyuki et al. “Iliopsoas Disorder in Athletes with Groin Pain: Prevalence in 638 Consecutive Patients Assessed with MRI and Clinical Results in 134 Patients with Signal Intensity Changes in the Iliopsoas.” JB & JS open access vol. 3,1 e0049. 12 Mar. 2018, doi:10.2106/JBJS.OA.17.00049
4. Zhu, Junfeng et al. “Iliopsoas tendonitis following total hip replacement in highly dysplastic hips: a retrospective study.” Journal of orthopaedic surgery and research vol. 14,1 145. 22 May. 2019, doi:10.1186/s13018-019-1176-z