Diagnostyka obrazowa kręgosłupa – radiologia bez tajemnic
Natura jest wspaniała. Ptaki, ssaki, inne gady i rośliny były na naszej planecie miliony lat przed człowiekiem i należy im się za to respekt i uznanie. Człowiek jako gatunek „nadrzędny” często ignoruje naturę myśląc, że jest mądrzejszy i samowystarczalny. Przyroda jednak wie lepiej i na każdym kroku udowadnia nam, że jest silniejsza i zna się na wszystkim bardziej. Jednak uznając jej wyższość możemy się nią wspomagać, aby zrozumieć lepiej otaczający nas świat.
Dziś przyjrzymy się znakom, jakie Matka Natura zostawiła w diagnostyce obrazowej kręgosłupa – i pewnie ułożyła to wszystko specjalnie, żeby było łatwiej. Rozpoczęcie przygody z diagnostyką obrazową może być nieco trudne i nudne, ale jeśli uruchomisz wyobraźnię i zaczniesz dostrzegać w obrazie zwierzęta czy rośliny – zobaczysz, że w mrugnięciu oka stanie się ona twoim konikiem.
Najczęściej spotykane objawy w RTG kręgosłupa
Zacznę od przestawienia objawu o nazwie „obroża Terriera” (ang. Scottie Dog sign), który jest prosty do zauważenia w projekcji skośnej RTG – inaczej projekcji 3/4. Tylne elementy kręgu przypominają wtedy psa – Terriera, którego nos odpowiada wyrostkowi poprzecznemu, oczy – nasadzie, szyja to cieśń łuku kręgu, przednia noga jest to dolny staw międzywyrostkowy, a ucho – staw międzywyrostkowy górny. Objaw obroży psa jest bardzo przydatny w diagnostyce kręgozmyku, w którym może nastąpić złamanie łuku kręgu – na zdjęciu widoczne jako obroża Terriera
Drugi ważny objaw w RTG kręgosłupa możemy porównać do kija bambusowego. Objaw kija bambusowego dotyczy kręgosłupa zajętego zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa (ZZSK/choroba Bechterewa), w którym na skutek przewlekłego stanu zapalnego dochodzi do fibrozy krążków międzykręgowych i „zrastania się” kręgów. Objaw kija bambusowego dotyczy zaawansowanego przebiegu choroby i jest przydatnym drogowskazem w planowaniu terapii pacjenta.
Następna idzie pod lupę ryba. W przebiegu osteopenii/osteoporozy dochodzi do spłaszczenia kręgu na skutek osłabienia beleczek kostnych. Krąg staje się wklęsły z obu stron, zupełnie na kształt kręgu ryby – również przypominając kształt ryby na zdjęciu.
Wyżej wymienione przykłady są dość powszechne i w odpowiednich warunkach i z zachowaniem wskazanej ostrożności – nadają się do gabinetu fizjoterapeuty. Przejdźmy do przypadków bardziej drapieżnych, które wymagają głębokiej diagnostyki i często dużo bardziej agresywnego leczenia (w szpitalu) niż manipulacje krótkodźwigniowe czy igłoterapia.
Diagnostyka obrazowa kręgosłupa – przypadki ciężkie do zdiagnozowania
Jednym z przeciwników kategorii ciężkiej może być schorzenie nazywane przez radiologów „kręgiem z kości słoniowej” (ang. ivory vertebra). Krąg w obrazie staje się nieprzejrzysty, jest bardzo wyraźny „świeci” na biało. Taki obraz świadczy zazwyczaj o toczącym się, zaawansowanym procesie zapalnym w obrębie kręgu np. na skutek infekcji, zakrzepicy, zatoru czy guza. W przypadku ujrzenia takich zmian w zdjęciu RTG, należy niezwłocznie kierować pacjenta na dalszą diagnostykę medyczną.
Ciekawym znakiem schorzenia, które możemy zobaczyć w projekcji AP zdjęcia RTG może być objaw „mrugającej sowy” (ang. winking owl sign). Oko, które mruga – to niewidoczna nasada kręgu. W normalnym obrazie AP taka „sowa” posiada dwoje oczu, czyli dwie nasady kręgu. Kiedy jednej nie widać, może to świadczyć o toczącym się procesie zapalnym, zakrzepowym, infekcyjnym lub co gorsza – rozwijającym się guzie lub przerzucie nowotworowym, który zasłania nasadę kręgu w projekcji RTG.
Jako ostatni przedstawiony zostanie obraz MRI i charakterystyczny objaw „oczu węża” czy „oczu kobry” – ang. snake eye appearance. Obraz widoczny jest w obrębie rdzenia kręgowego w projekcji osiowej (T1 i T2) – jak biblijny wąż – nie jest zwiastunem niczego dobrego. Dwoje oczu jest znakiem mielopatii szyjnej – poważnego schorzenia neurologicznego, mogącego prowadzić nawet do paraliżu.
Podsumowując można stwierdzić, że schorzenia kręgosłupa łatwiej jest zapamiętać, usystematyzować i zauważyć, jeśli uruchomimy swoją wyobraźnię i zauważymy znaki natury nawet w skomplikowanych projekcjach diagnostyki obrazowej. Niektóre są do zauważenia proste, inne – można łatwo przeoczyć jednak posiadając wiedzę na temat diagnostyki obrazowej można być pewnym swojej terapii i prowadzenia pacjenta w gabinecie.
Bibliografia:
1. Akhaddar, Ali, and Mohcine Salami. “Fracture of the Bamboo Spine (Chronic Ankylosing Spondylitis) after Cervical Injury.” Pan African Medical Journal, vol. 17, 2014
2. Baig, Mn, et al. “Signs of Nature in Spine Radiology.” Cureus, 2018
Publikowane w niniejszym portalu treści o charakterze medycznym mają cel wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Nie mogą w jakikolwiek sposób zastąpić wizyty u lekarza, lekarskiej porady, zaleceń lekarza, czy też postawionej przez lekarza diagnozy.
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.
